Maymunlar, primatlar alemi içerisinde çeşitli familyalara ayrılmıştır. Bu çeşitlilik ve farklılık, türler arasında bedensel olarak belirgin farklılıklar göstermiştir. Çiftleşme evresinde maymunlar, genellikle kendi familyalarına ait türler arasında çiftleşirler. Farklı türler arasında, örneğin bir maymunun gorillerle çiftleşmesi beklenmedik bir durumdur. Kromozomlar ve genetik farklılıklar nedeniyle bu tür bir birleşme nadir olsa da, böyle bir birleşme sonrasında dünya üzerinde yeni bir türün ortaya çıkması mümkün değildir.

Maymunlar alemi içerisindeki çiftleşme davranışları, insanlar arasında bazı ilkel topluluklarda görülen davranışlara benzediği için, bu durum bazı bilim insanlarının evrim teorisini öne sürmelerine neden olmuştur. Charles Darwin'in öncülüğünde geliştirilen bu teoriye göre, maymunların çiftleşme ve sosyal davranışları, insanların evrimsel geçmişine ışık tutabilir. Maymun çiftleşmesinde meydana gelen yavru maymun, toplamda 48 kromozoma sahiptir. Bu kromozomların yarısı anne maymundan, diğer yarısı ise baba maymundan geçer. Bu durum, hayvan üzerinde anne ve babanın kalıtsal özelliklerini göstermektedir.

İnsanlarda toplamda 46 kromozom bulunur ve bu kromozomlar eşit olarak anne ve baba kalıtımından alınır. Evrim teorisini savunanlar, maymun çiftleşmesini evrimin bir parçası olarak göstermeye çalışırlar.

Şempanzeler ve diğer primat türleri, çiftleşme davranışları açısından ilginç özelliklere sahiptir. Erkek maymunlar, dişi maymunları etkilemek amacıyla çeşitli davranışlar sergilerler. Bir grup maymun içerisinde en kuvvetli erkek maymun, tüm dişilerle çiftleşme hakkına sahip olabilirken, bazı gruplarda her erkek ve dişinin bir partneri bulunmaktadır. Erkek maymun, dişinin ilgisini çekmek için çeşitli hareketler yapar ve dişi maymun da bu tepkilere karşılık verir. Çiftleşme evresi, erkek maymunun dişinin arkasına geçerek kısa süreli bir birleşme gerçekleştirmesiyle tamamlanır.

Çiftleşme sırasında erkek maymun, kendi sahip olduğu fizyolojik çiftleşme hücrelerini (sperm) dişi maymuna aktararak yeni bir maymunun dünyaya gelmesini sağlar. Bir grup içerisinde hakimiyet kuran erkek maymun, gün içerisinde birçok dişi maymunla çiftleşebilir. Evrim teorisini savunanlar, maymun çiftleşme davranışlarını ilkel insanlar arasındaki çiftleşme davranışları ile karşılaştırarak, evrimin bir kanıtı olarak gösterirler. Ayrıca, her maymunun ayrı bir parmak izine sahip olduğu iddiaları da bu teoriye dayanak oluşturur.

Maymun çiftleşme davranışları, türden türe farklılık gösterebilir. Örneğin, bonobolar çok eşli bir yapıya sahipken, gibonlar genellikle tek eşlidir. Çiftleşme davranışları, sosyal yapı, beslenme ve çevresel faktörlerden de etkilenebilir. Bu nedenle, primatların çiftleşme davranışlarını anlamak, onların ekolojisi ve sosyal yapıları hakkında da önemli bilgiler sağlar.

Çiftleşme sırasında erkek ve dişi maymunlar arasında çeşitli sosyal etkileşimler ve ritüeller gerçekleşir. Bu ritüeller, türler arasındaki sosyal bağları güçlendirebilir ve topluluk içi uyumu artırabilir. Çiftleşme sonrası bakım ve yavru yetiştirme süreçleri de türden türe değişiklik gösterir; bazı türlerde erkekler de yavru bakımına katılırken, diğerlerinde bu görev tamamen dişiye aittir.