Jelada Genel Özellikleri ve Görünümü

Goriller ve maymunlar ailesi içerisinde yer alan hayvan türlerindendir. Zooloji bilimi kapsamında, maymun türleri arasında bulunan jelada, primatlar takımında yer alan bir memeli türüdür. Hırçın doğası nedeniyle bulunduğu coğrafyada yaşam alanına müdahale eden canlılara saldırgan özellikler sergileyen bir türdür.

Maymunlar aleminde uzun kuyruklular arasında yer alan jelada, 93 cm uzunluğunda olup kilosu 20-40 kilogram arasında değişmektedir. Jelada türü, maymunlar ailesi içerisinde 50-60 santimetrelik bir kuyruğa sahiptir. Görünüş itibariyle kıllı bir yapıya sahip olan jeladanın omuz, göğüs ve boynunda çok uzun kıllar bulunmaktadır. Genellikle koyu kahverengi tüylere sahiptirler. Jeladalar grup halinde yaşamaktadır. Erkek ve dişi jeladalar tek eşli bir şekilde yaşamlarını sürdürürler. Doğum sürecinde dişi jeladalar agresif ve sinirli bir yapıya sahiptir. Anne jelada, 180-270 günlük bir gebelik sürecinin ardından yavrusunu dünyaya getirir. Doğumlarında bir veya iki yavru dünyaya gelmektedir. Kızdırılmaları halinde jeladalar saldırgan bir tutum sergilerler. Jeladaların erkek türleri, dişilere göre daha koyu tüylere sahiptir. Uzun kuyrukları, dengede durmalarını sağlayarak hareket kabiliyetlerini artırmaktadır.

Jeladalar, Güney Afrika ve Habeşistan'da sıklıkla görülmekte olup, tropikal yaşam alanlarını tercih ederler. Tropikal ormanlarda, ağaç yaprakları, meyve ve yeşilliklerle beslenirler. Son zamanlarda jeladaların yaşam alanları, orman yangınları ve insan tahribatı nedeniyle azalmıştır. Bunun yanı sıra jeladalar, insanların yaşamlarını sürdürdükleri alanlardan uzak dururlar. Ülkemizde, birçok milli park ve hayvanat bahçesinde jeladaların tanıtılması amacıyla getirildikleri bilinmektedir.

Jeladaların yaşam alanları genellikle yüksek rakımlı dağlık bölgelerde yer alır. Sosyal yapıları oldukça karmaşıktır ve büyük gruplar halinde yaşarlar. Bu gruplar içindeki hiyerarşi, genellikle erkek bireyler tarafından yönetilir. Ayrıca, jeladaların diyetleri büyük oranda otobur olup, besinlerinin %90'ını otlar oluşturur. Yaşam süreleri yaklaşık 20-30 yıl arasında değişmektedir.