Proboscis maymunu, Eski Dünya maymunları arasında yer alan ve Colobinae familyasına ait bir türdür. Bu maymun türü, Asya kıtasının en büyük maymun türlerinden biri olarak bilinir. Diğer maymun türlerine kıyasla farklı fiziksel özelliklere sahip olan proboscis maymununun soyu ne yazık ki tükenme tehlikesi altındadır. Bu nedenle, proboscis maymununun yaşadığı Güneydoğu Asya'daki Borneo Adası'nda avlanma yasağı getirilmiştir. Endemik bir tür olan proboscis maymununu daha yakından tanıyalım.

Proboscis maymununun en belirgin fiziksel özelliği uzun burnudur. Erkek proboscis maymununun burnu dişiye göre daha uzundur ve genellikle 10 santimetre uzunluğundadır. Dişinin burnu ise erkeğe oranla daha kısa olmakla birlikte diğer türlere kıyasla büyüktür. Erkek proboscis maymununun boyu 65-75 santimetre arasında olup ağırlıkları yaklaşık 20-24 kilogramdır. Dişi proboscis maymunu ise 55-65 santimetre boyunda ve 10-12 kilogram ağırlığındadır. Uzun burnuyla tanınan proboscis maymunu, bu özelliğini iletişim kurmak, dişiyi etkilemek ve tehlikelere karşı uyarı vermek için kullanır. Proboscis maymunlarının burunları tehlike anında kan ile dolduğunda, normal seslerinden daha boğuk bir ses çıkararak birbirlerini uyarırlar.

Proboscis maymunları genellikle küçük gruplar halinde yaşarlar. Fakat toplu gezdikleri zamanlarda bile herkes kendi grubundan sorumludur. Gruplar, tek erkek, birkaç dişi ve yavrulardan oluşur. Tek erkekli gruplarda erkek, 7-8 yıl yaşadıktan sonra olgunlaşır ve sadece erkeklerin olduğu bir gruba geçerek yaşamını sürdürür. Proboscis maymunlarında dişiler, yavrularının hayatı tehlikeye girmesin diye bazen gruptan ayrılmaktadırlar.

Proboscis maymunları, 5 yaşına geldiklerinde cinsel olgunluğa ulaşırlar. Çiftleşme süreleri yaklaşık yarım dakika kadar kısadır. Proboscis maymunları, çiftleşme dönemi olarak Kasım ve Şubat aylarını tercih ederler. Proboscis maymunlarında yeni bireyin dünyaya gelmesi 170-200 gün sürmektedir.

Proboscis maymunları sahilde ve nehir kenarında kolayca yaşamlarını sürdürebilirler. Ormanlarda yaşamayı seven ve yaşam tarzı haline getiren proboscis maymunu, sarp kayalıklar, tropikal ormanlar, bataklıklar ve kauçuk ormanlarını kendine ev olarak belirlemiştir. Bu ortamlara adapte olan proboscis maymunu, adada yaşadığından dolayı suyu sever ve su altında yaklaşık 20 metreye kadar dalabilir. Suda karşılaşabilecekleri tehlikelere karşı timsahlardan korunmak için bazı türlerinin ayakları perdeli olarak evrimleşmiştir.

Proboscis maymunları, mevsimsel değişikliklere göre yedikleri besinleri değiştirerek mevsimsel diyete girerler. Haziran-Aralık aylarında körpe yapraklar yerken, Ocak-Mayıs aylarında ise meyveyle beslenirler.

Proboscis maymunlarının korunması ve yaşam alanlarının muhafaza edilmesi, bu türün geleceği için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, proboscis maymunlarının yaşam alanlarını koruma ve avlanma yasaklarına uyma konusunda farkındalığın artırılması gerekmektedir.